POTĘGA BIBLII (CZĘŚĆ 2.): BIBLIA – DEFINICJA I CZAS POWSTANIA

(opublikowano: "Nowy Łowiczanin" nr 3 [16. stycznia 2020], s . 19)

Biblia – znana i nieznana księga. Jej egzemplarz znajduje się prawie w każdym domu. Zaglądamy do niej z ciekawością, a potem odkładamy zniechęceni długością tekstów, makabrycznością obrazów albo wymaganiami, jakie stawia ona czytelnikowi. Powstaje pytanie, czy zdajemy sobie sprawę, jak długotrwały i złożony był proces powstawania Biblii i wypracowania tego kształtu, który przetrwał do naszych czasów?

Zacznijmy od wyjaśnienia pojęć. Biblia to zbiór ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Nazwa pochodzi z języka greckiego i oznacza dokładnie „księgi” (grec. to biblion [l.poj.] – księga, ta biblia [l.mn.] – księgi). Stary Testament to księgi, które powstały przed przyjściem Jezusa Chrystusa, ukazujące historię Izraela jako Ludu Wybranego, ze szczególnym uwzględnieniem ich relacji z Bogiem – Stwórcą i Wybawicielem. Obejmują one wydarzania od stworzenia świata („5780” lat temu) do powstania machabejskiego (175 r. przed Chr.). Liczba 5780 (jest aktualny rok wg kalendarza żydowskiego) wynika z bardzo dokładnego obliczenia chronologii wydarzeń zawartych w Biblii, poczynając od stworzenia Adama i długości jego życia. Księgi Starego Testamentu dzielą się na historyczne, mądrościowe i prorockie, razem jest ich 46. Te określenia wyrażają ich charakter, przesłanie i styl literacki (np. proza dla ksiąg historycznych, poezja dla mądrościowych). Nowy Testament z kolei to księgi powstałe po przyjściu Jezusa Chrystusa, ukazujące Jego życie i nauczanie oraz działalność Apostołów i ich pierwszych uczniów. Obejmują one wydarzania sprzed narodzenia Chrystusa (ok. 6[?] roku przed Chr.) po działalność ostatnich Apostołów (80-100 r. po Chr.). One także dzielą się na historyczne, mądrościowe i prorockie. Razem jest ich 27. Na całość Biblii składa się zatem 73 ksiąg. O spotykanych różnicach będzie mowa później.

Proces ich powstania i przekazywania był bardzo długi i złożony. Bez wątpienia pierwszym etapem był przekaz ustny, który wytworzył różne tradycje. Dopiero później rozpoczął się proces spisywania orędzia biblijnego. Pierwsze zapisy Starego Testamentu (jeszcze nie księgi w całości, lecz jej fragmenty) pochodzą z X w. przed Chr. (np. pieśni z Księgi Wyjścia [Wj 15] czy Sędziów [Sdz 5], być może fragmenty Księgi Przysłów), a ostatnie z połowy I w. przed Chr. (Księga Mądrości). Nowy Testament ma natomiast nieporównywalnie krótszą historię powstania, bo około 50 lat (lata 49–100 po Chr.). Biblia zatem powstawała na przestrzeni ponad tysiąc lat. To znaczy, że gdyby – odnosząc się do naszej historii – zaczęto spisywać ją w czasach Mieszka I, to obecnie powoli kończyłby się jej proces powstania. Ta wielka rozpiętość w czasie wpłynęła na zróżnicowanie języka i stylu wypowiedzi. Nie zawsze jest to widoczne w przekładach na języki współczesne.

Warto to jednak sobie uświadamiać za każdym razem, gdy sięgamy po Biblię.

ks. Mariusz Szmajdziński