"A Dawid zaczął królować tak..." Pierwsza Księga Kronik rozdział 11 Dawid namaszczony na króla nad Izraelem

1 Wtedy zgromadzili się wszyscy Izraelici przy Dawidzie w Hebronie i rzekli: «Oto myśmy kości twoje i ciało. 2 Nawet już przedtem, gdy Saul był królem, tyś wyprowadzał i przyprowadzał Izraela, bo Pan, Bóg twój, rzekł do ciebie: "Ty będziesz pasł mój lud - Izraela, i ty będziesz wodzem mojego ludu - Izraela"». 3 Wszyscy więc starsi Izraela przybyli do króla do Hebronu. I Dawid zawarł z nimi w Hebronie przymierze wobec Pana. Namaścili więc Dawida na króla nad Izraelem, zgodnie z nakazem Pańskim, przekazanym przez Samuela.

4 I wyruszył Dawid z całym Izraelem na Jerozolimę, zwaną Jebus; mieszkańcami tamtejszego kraju byli Jebusyci. 5 I rzekli mieszkańcy Jebus do Dawida: «Nie wejdziesz tutaj». Dawid jednak zdobył twierdzę Syjon, to jest Miasto Dawidowe. 6 I powiedział Dawid: «Ktokolwiek pierwszy pokona Jebusytów, będzie wodzem i księciem». Joab, syn Serui, pierwszy wszedł do góry i został wodzem. 7 Dawid zamieszkał w twierdzy, dlatego nazwano ją Miastem Dawidowym. 8 Zbudował potem miasto dokoła, tak Millo, jak i otoczenie, Joab zaś odnowił resztę miasta. 9 Dawid stawał się coraz potężniejszym, bo Pan Zastępów był z nim.

10 Oto dowódcy bohaterów Dawida, którzy wraz z nim stali się potężni pod jego panowaniem, a którzy wraz z całym Izraelem uczynili go królem zgodnie ze słowem Pańskim o Izraelu. 11 Oto imiona bohaterów Dawida: Jaszobeam, syn Chakmoniego, dowódca trzydziestu. Ten właśnie, który wymachiwał włócznią nad trzystu zabitymi w jednym spotkaniu. 12 Po nim jest Eleazar, syn Dodo, Achochita, jeden z trzech bohaterów. 13 Był on z Dawidem w Pas-Dammim i tam zebrali się Filistyni do walki. A była tam działka pola pełna jęczmienia. Kiedy zaś wojsko uciekło przed Filistynami, 14  on pozostał na środku działki, oswobodził ją i pobił Filistynów. Pan sprawił wtedy wielkie zwycięstwo.

15 Trzej spośród trzydziestu zeszli po skale do Dawida, do jaskini Adullam, podczas gdy obóz Filistynów był rozłożony w dolinie Refaim. 16 Dawid był wtedy w twierdzy, a załoga filistyńska była wówczas w Betlejem. 17 Dawid poczuł pragnienie i rzekł: «Kto mi da napić się wody z cysterny, która jest przy bramie w Betlejem?»

18 Przedarli się więc ci trzej przez obóz filistyński i zaczerpnęli wody z cysterny, która jest przy bramie w Betlejem. Zabrali ją z sobą i przynieśli Dawidowi. Dawid jednak nie chciał jej pić, lecz wylał ją w ofierze dla Pana. 19 I rzekł: «Niechaj mnie Bóg strzeże od uczynienia tej rzeczy! Czyż mam pić krew tych ludzi wraz z ich życiem? Wszak przynieśli ją z narażeniem swego życia». I nie chciał jej pić. To uczynili ci trzej bohaterowie.

20 Abiszaj, brat Joaba, był dowódcą trzydziestu. Wymachiwał on włócznią nad trzystu zabitymi i zażywał sławy u trzydziestu. 21 Spośród trzydziestu był on podwójnie poważany i był ich dowódcą, lecz nie dorównał owym trzem. 22 Benajasz, syn Jojady, był mężem walecznym, wielkim w czynach, rodem z Kabseel. Pobił on dwóch [synów] Ariela z Moabu. On też zszedł do cysterny i zabił w niej lwa w dzień, gdy była śnieżyca. 23 Zabił on także Egipcjanina, o wzroście pięciu łokci. Egipcjanin trzymał w ręku dzidę [grubą] jak wał tkacki, podczas gdy on poszedł na niego z kijem. Wyrwawszy dzidę z ręki Egipcjanina, zabił go własną jego dzidą. 24 Tego dokonał Benajasz, syn Jojady. Miał sławę wśród trzydziestu bohaterów. 25 Był on bardziej poważany niż trzydziestu, lecz nie dorównał owym trzem. Dawid postawił go na czele swojej straży przybocznej.

26 Bohaterowie waleczni: Asahel, brat Joaba, Elchanan, syn Dodo z Betlejem, 27 Szammot z Haroru, Cheles z Pelonu, 28 Ira, syn Ikesza z Tekoa, Abiezer z Anatot, 29 Sibbekaj Chuszyta, Ilaj Achochita, 30 Maheraj z Netofy, Cheled, syn Baany z Netofy, 31 Itaj, syn Ribaja z Gibea synów Beniamina, Benajasz z Pireatonu, 32 Churaj z Potoków Gaasz, Abiel z Araby, 33 Azmawet z Bachurim, Eliachba z Szaalbonu, 34 <Bene-> Chaszem z Gizonu, Jonatan, syn Szagiego z Hararu, 35 Achiam, syn Sakara z Hararu, Elifelet, syn Ura, 36 Chefer z Mekery, Achiasz z Pelonu, 37 Chesro z Karmelu, Naaraj, syn Ezbaja, 38 Joel, brat Natana, Mibchar, syn Hagriego, 39 Selek z Ammonu, Nachraj z Beerot, giermek Joaba, syna Serui, 40 Ira z Jattiru, Gareb z Jattiru, 41 Uriasz Chetyta, Zabad, syn Achlaja, 42 Adina, syn Szizy, Rubenita, naczelnik Rubenitów, odpowiedzialny za trzydziestu; 43 Chanan, syn Maaki, Jozafat Mitnita, 44 Ozjasz z Asztarot, Szama i Jeuel, synowie Chotama z Aroeru, 45 Jediael, syn Szimriego, i jego brat Jocha z Tis, 46 Eliel z Machawitów, Jeribaj i Joszawiasz, synowie Elnaama, Jitma z Moabu, 47 Eliel, Obed i Jaasjel z Soby.

Podejmując na nowo motyw z Drugiej Księgi Samuela, autor Ksiąg Kronik przywołuje wybór Dawida na władcę całego ludu i przedstawia to jako fakt, który nastąpił bezpośrednio po śmierci Saula. W rzeczywistości wiemy, że dokonywało się to etapami, ponieważ rody z ziem środkowo-północnych dopiero później zaakceptowały go jako króla. Po nominacji i królewskim namaszczeniu następuje zdobycie Jerozolimy, miasta wydartego tubylczym Jebusytom, przy czym akcją wojskową kierował krewny Dawida, Joab, zapewniając sobie w ten sposób najwyższą pozycję na jego dworze. Autor natchniony wspomina szczególnie dokonania budowlane tak Dawida, jak i Joaba, co jest nowością w stosunku do 2 Sm 5.

Odsyłając do rozdziału 23 Drugiej Księgi Samuela, Kronikarz prezentuje nam teraz listę „bohaterów Dawida”, czyli żołnierzy, którzy wyróżnili się męstwem w walce. Wspomina również wojenny epizod, kiedy to król zapragnął napić się wody ze studni w swym rodzinnym Betlejem, i odwagę trzech żołnierzy, którzy przedzierając się przez obóz Filistynów, z narażeniem życia przynieśli ją Dawidowi, a on przekazał ten dar Bogu w ofierze. W wykazie bohaterów Dawida wspomina się ich czyny, tak jak to było w równorzędnym opowiadaniu z 2 Sm 23. Mamy zatem do czynienia z ponownym podjęciem dokumentu wspólnego obu biblijnym wersjom dziejów Dawida.

A jednak na końcu Kronikarz dołącza dodatkową listę szesnastu imion, tuż po wzmiance o Uriaszu Chittycie, który był mężem Batszeby, pierwotnie nałożnicy, a później małżonki Dawida (w. 41). Ci nowi dzielni „bohaterowie” należą do pokoleń osiadłych w Transjordanii, a zatem trzeba ich umieścić w innym źródle dokumentów. Zależność Księgi Kronik od Ksiąg Samuela, a później Królewskich jest bezdyskusyjna i stała się przedmiotem dokładnych badań porównawczych. Służy ona jednak nowemu projektowi, który autor natchniony właśnie realizuje.

„Oto myśmy kości twoje i ciało”. W języku biblijnym zwrot ten wskazuje na bardzo bliski związek pokrewieństwa między ludźmi. Na ogół stosuje się go do członków tej samej rodziny (Rdz 2,23). W 1 Krn 11,1 Izraelici odwołują się do tego określenia, chcąc podkreślić swoje pokrewieństwo z Dawidem. Równocześnie dają tym dowód, że gotowi są go uznać za swojego przywódcę.

Zdjęcie 1. Król Dawid. Rzeźba, XII w. Piza, Muzeum Katedralne.

Zdobycie Jerozolimy. W 1 Krn 11,4-6 przytoczony został fragment z 2 Sm 5,6-8, by poinformować nas, że opisywany tam podbój był dziełem Joaba. Porównując ze sobą fakty z obydwu tekstów można odnieść wrażenie, że Joab dostał się do miasta przez podziemny kanał wodociągu. Jerozolima rzeczywiście była zaopatrywana w wodę przez istniejące do dzisiaj źródło Gichon, które bije ze wzgórza Ofel i uchodzi do Cedronu. Archeolodzy odkryli podziemne kanały, z których mieszkańcy miasta czerpali wodę bez konieczności opuszczania go. Dla ochrony przed nieprzyjaciele źródło było na zewnątrz murów zamaskowane kamieniami i przysypane ziemią, natomiast z miasta można było do niego dotrzeć właśnie przez kanał.

Dolina Refaim, leżąca w południowo-zachodniej części Jerozolimy, przez pewien czas stanowiła granicę między ziemiami pokoleń Beniamina i Judy. Tą również drogą musieli przechodzić Filistyni, gdy zamierzali zaatakować miast i zagrozić królestwu Dawida, co wynikało z faktu, że ich obszar to ziemie leżące na południowy zachód od Palestyny. Starożytna grecka wersja Biblii, zwana Septuagintą, nadaje tej nazwie z 1 Krn 11,15 sens „doliny olbrzymów”, przyjmując tym samym tradycyjną wersję, pochodzącą z Pwt 2, gdzie Refaitów przedstawia się jako ludzi o nadnaturalnych rozmiarach. Dolinę tę wymienia także Izajasz (17,5).

Zdjęcie 2. Olbrzymy. Miniatura, XII w. Stambuł, Muzeum Topkapi.

<--- 1 Krn 10