WESELE W KANIE GALILEJSKIEJ (J 2,1-12) Trzeciego dnia odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej i była tam Matka Jezusa. Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów. A kiedy zabrakło wina, Matka Jezusa mówi do Niego: «Nie mają już wina». Jezus Jej odpowiedział: «Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto? Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja?» Wtedy Matka Jego powiedziała do sług: «Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie». Stało zaś tam sześć stągwi kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń, z których każda mogła pomieścić dwie lub trzy miary. Rzekł do nich Jezus: «Napełnijcie stągwie wodą!» I napełnili je aż po brzegi. Potem do nich powiedział: «Zaczerpnijcie teraz i zanieście staroście weselnemu!» Oni zaś zanieśli. A gdy starosta weselny skosztował wody, która stała się winem - nie wiedział bowiem, skąd ono pochodzi, ale słudzy, którzy czerpali wodę, wiedzieli - przywołał pana młodego i powiedział do niego: «Każdy człowiek stawia najpierw dobre wino, a gdy się napiją, wówczas gorsze. Ty zachowałeś dobre wino aż do tej pory». Taki to początek znaków uczynił Jezus w Kanie Galilejskiej. Objawił swoją chwałę i uwierzyli w Niego Jego uczniowie. Następnie On, Jego Matka, bracia i uczniowie Jego udali się do Kafarnaum, gdzie pozostali kilka dni.J 2,1-12 (BT) Do przeprowadzenia egzegezy powyższej perykopy zostanie użyta metoda historyczno – krytyczna.
- Wyodrębnienie perykopy
- kryterium czasu
W w. 1 znajduje się zwrot tē(i) hēmera(i) tē(i) tritē(i) | który świadczy o odrębności czasu opisanego wydarzenia od czasu wydarzeń opisanych wyżej. Ekei emeivav ou pollas hēmeras zwrot ten umieszczony w w. 12 zamyka ramy czasowe powyższej perykopy.
- kryterium miejsca
Z w. 1 jasno wynika że całe wydarzenie wesela miało miejsce w Kanie Galilejskiej. Natomiast wydarzenie opisujące powołanie pierwszych uczniów ma miejsce w Galilei bez precyzyjnego wskazania miejsca. Z w. 1, 44 można wnioskować że wydarzenia rozgrywały się w okolicach Betsaidy.
- kryterium osób
W ww. 1-2 wnioskować można że osobami obecnymi w tej scenie są uczestnicy wesela, a więc: Matka Jezusa, uczniowie, i biesiadnicy. Z w. 5 wnioskujemy o obecności sług. W perykopie wcześniejszej uczestnikami wydarzeń są uczniowie których powołuje Jezus. Po w. 12 znajduje się całkowita zmiana osób.
- kryterium tematyki.
Opowiadanie o weselu w Kanie Galilejskiej znajduje się pomiędzy opisem świadectw uczniów i Jana Chrzciciela, a opisem pobytu Jezusa w Jerozolimie.
Z powyższych kryteriów, jasno wyznaczyć można perykopę opisująca wydarzenie wesela w Kanie Galilejskie zawartą w 2,1-11.
- Struktura perykopy
w. 1-2 Wprowadzenie do opisu pierwszego cudu
w. 3-4 Dialog Jezusa z Matką
w. 5 polecenie dane sługom
w. 6 opis stągwi
w. 7-8 polecenie dane sługom
w. 9-10 starosta weselny
w. 11 podsumowanie pierwszego cudu
- Analiza Egzegetyczna
W. 1 – 2 stanowi Janowe wprowadzenie do opisu pierwszego cudu. Termin tē(i) hēmera(i) tē(i) tritē(i), jest formułą kerygmatyczną używaną często w NT w związku ze zmartwychwstaniem ( 1Kor 15,4; Dz 10,40; Mt 16,21). Niektórzy mówią tu o trzecim dniu tygodnia (wtorek). W targumie do Wj 19 – 24 komentującym opis zawarcia przymierza na Synaju, prawo zostało nadane Izraelowi dnia trzeciego. Precyzowanie miejsca wydarzenia – Kana Galilejska może być u Jana próbą podkreślenia faktu że pierwsze objawienie chwały Jezusa dokonało się w Galilei, z której według żydów nie pochodzi żaden prorok. Matka Jezusa znajduje tutaj pierwsze miejsce przed swoim synem. A wraz z rozwojem akcji zajmie ona drugoplanowe miejsce. Maryja symbolizuje Lud Starego Przymierza, które musi ustąpić Nowemu, przyniesionemu przez Jezusa.
W. 3 – 4 Jest opisem dialogu jaki prowadzi Jezus ze swoją matką. Gdy Maryja mówi Jezusowi o braku wina, nie interweniuje on od razu, ale zwleka. Jest to znany schemat który pojawia się u J w 11 rozdziale gdzie Jezus poinformowany o chorobie Łazarza nie reaguje od razu. Może być to celowym wskazaniem autora, na wydarzenie które ma objawić chwałę Jezusa.
Użyty tu termin gynai stosowany był w stosunku do nieznajomych kobiet, nigdy jednak w stosunku do matki. Jezus używając tego terminu chce wskazać na symboliczne znaczenie wydarzenia. Tak samo zwraca się do matki pod krzyżem. Jan przywołuje wydarzenia związane z protoewangelią (Rdz 3,15), gdzie mowa jest o niewieście i jej potomstwie. hē hōra mou ten zwrot u Jana pojawia się w 13,1 i 17,1, ma on znaczenie symboliczne i zawsze odnosi się do wydarzeń zbawczych które punkt kulminacyjny miały na krzyżu. W. 5 jak również ww. 7 – 8 są opisem poleceń wydawanych sługom. Pomiędzy nimi znajduje się opis kamiennych stągwi (w. 6). Polecenie Maryi ho Ti av legē(i) hymin poiēsate wyraża posłuszeństwo słowu.W. 6 znajduje się między opisem poleceń jakie wydawane są sługom. Słowo lithinai jest tzw. hapaxem Janowym. Słowo to występuje w tej Ewangelii tylko raz. Może ono nawiązywać do kamiennych tablic na Synaju. Niektórzy komentatorzy widzą tu aluzję do skały z której wypływała woda na pustyni. Symbolika liczby sześć może oznaczać liczbę apostołów którzy byli z Jezusem na weselu. Jan pokazuje tu niedoskonałość (6) Prawa żydowskiego które zostanie zastąpione przez Nowe – doskonałe Prawo. Wyrażenie heks kata ton katharismon tōv Ioudaiōn wskazuje na funkcje oczyszczającą jaką posiadały owe stągwie kamienne. Oczyszczenie rytualne miało stanowić podstawowe ich zadanie. metrētas duo ē treis Jedna miara to ok. 221. a więc 6 stągwi kamiennych mogących pomieścić trzy miary to ok. 396 litrów. Jan przez opis ten opis chciał wskazać na obfitość łaski jaką przynosi Chrystus. W ww. 7 – 8 znajdują się polecenia jakie Jezus daje sługom. Nie znajduje się tu opis samego cudu, który Jana nie interesuje. Jezus poleca jedynie napełnić stągwie wodą, zaczerpnąć i zanieść staroście weselnemu. Nie znamy momentu w którym dokonała się zamiana wody w wino, dopiero w kolejnym wersecie dowiadujemy się że ona nastąpiła.W ww. 9 – 10 Sam starosta weselny kosztuje wina, ale nie wie skąd ono pochodzi. W opisie tym Jan pokazuje Misterium Chrystusa, który przynosi dobre wino. Nowe dobre wino które zostało zachowane do tej pory, jest symbolem Nowego Prawa które zastąpiło Stare. W. 11 Zawiera podsumowanie Janowe całego wydarzenia. Podobne zakończenie znajduje się w J 4,54. efanerōsen tēn doksan autou kai episteusan eis auton hoi mathētai autou.
- Konkluzja
Cud dokonany w Kanie Galilejskiej jest obrazem uczty mesjańskiej, obrazem zaślubin Oblubienicy – Kościoła ze swoim Oblubieńcem – Chrystusem. Jezus Chrystus Jest tym który zastępuje Stare Prawo, zapisane na kamiennych tablicach, Nowym Prawem, które przez Ducha świętego wypisze na ludzkich sercach. Jezus jest wreszcie tym w którym wypełniają się obietnice dane Adamowi w Raju (Rdz 3,15), jest tym potomstwem Niewiasty które zmiażdży głowę węża, odnosząc pełne zwycięstwo nad szatanem.
kl. Marcin Januszkiewicz
WSD w Świdnicy
