OBŁUDA (Mt 7, 1-6) 1)
Wyodrębnienie perykopy

a) Kryterium miejsca

Perykopa, którą omawiamy (Mt 7, 1-6) znajduje się u początku działalności Jezusa i jest częścią kazania na górze. W Mt 4,23 ma to miejsce w Galilei, zaś 5, 1 wskazuje że była to góra.

b) Kryterium czasu

Kazanie na górze jest w jednym przedziale czasowym (rozdziały od 5- 7) u początku działalności publicznej Jezusa ale nie można dokładnie określić czasu.

Kryterium tematyki

Jest to perykopa powiązana z wcześniejszymi choćby ze względu na to, że i tu i tam zakazy stanowią obramowanie perykopy. Perykopa także została zawężona do wersetu piątego ze względu na zmianę tematyki.

c) Kryterium osoby

Na początku kazania na górze, Mt 5,1 mamy wyraz ou.j o;clouj oznacza tłumy. W tym samym wersie mamy także wyraz maqhtai. auvtou/\ uczniowie jego.

2) Struktura perykopy

wiersz 1 – wprowadzenie

wiersz 2 – rozbudowanie motywacji

wiersz 3 i 4 – przykład belki i drzazgi

wiersz 5 – pouczenie w oparciu o przykład

3) Analiza egzegetyczna

Werset1 rozpoczyna się od ostrzeżenia przed wydawaniem osądu o innych. Zastosowany czasownik grecki (krinete) oznacza zarówno czynność osądzania w ogóle, jak i wydawanie osądu negatywnego. Można tutaj przypuszczać, że idzie o negatywny osąd, czyli potępianie. Taki kierunek rozumienia sugeruje także późniejsza wzmianka o drzazdze i belce. Biorąc pod uwagę wypowiedzi Mateuszowe, które zakładają dokonywanie oceny i osądu należy rozumieć, że napiętnowane są wszystkie oceny, w których jest brak miłości i bliźniego traktują jak przedmiot. Część druga wersetu daje uzasadnienie dla wcześniejszego ostrzeżenia. Stosuje tu stronę bierną wyrazu, (krinete), co zgodnie z ówczesnym sposobem wypowiadania się oznacza: abyście nie byli sądzeni przez Boga na sądzie ostatecznym. Można też powiedzieć, że każdy, kto osądza będzie osądzony przez innych.

Werset 2 jest dalszym uzasadnieniem zakazu dokonywania osądu na innych. Człowiek może osądzić, lecz wyrok ten powróci do niego jako wyrok Boży, „Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą” to zdanie można powiedzieć, że zawiera dwa przesłania pierwsze to, że wszyscy wobec prawa są równi i dlatego każdy będzie sądzony wedle tego jak sam sądzi po drugie zaś, że każde potępianie i osądzanie pociąga za sobą wyrok. Wiersz drugi zdaje się próbuje sugerować jeszcze coś a mianowicie, że człowiek nie powinien przymykać oczu na wady bliźniego ani też czynić gestów wyrozumiałości wtedy, gdy powinien mu po prostu wybaczyć(por. Mt 18, 23- 35). Ta myśl została wyrażona także w wypowiedzi o odmierzeniu podobną miarą. Można też dopatrywać się w całym wierszu 2 sytuacji, w jakiej stała pierwotna wspólnota, w której zajęcie stanowiska było czasami niezbędne. W wersetach 3-4 zostaje zilustrowana na przykładzie poprzednia sytuacja. Przykład dotyczy oka i nie przypadkowo gdyż oko jest nie tylko jednym z najpotrzebniejszych organów ciała ludzkiego, ale jest tym czynnikiem, który sugeruje człowiekowi ocenę tego, co widzi (por. 5, 28-29; 6, 22-23) idąc za myślą tych wierszy można powiedzieć, że człowiek nie jest obiektywny, bo nie dostrzega wad swoich. Można też wyrazić to w sposób następujący. Ka,rfoj czasownik ten oznacza drobny odłamek najprawdopodobniej trociny w polskim tłumaczeniu mówi się o drzazdze, belka jest to celowe wyolbrzymienie w celu uzyskania kontrastu, i odnosi się nie do osądzania, ale do napominania, choć trzeba przyznać, że jedno i drugie nie jest tak odległe od siebie. Werset 5 wzywa do usunięci najpierw belki ze swego oka by później pomóc bliźnim. Uznanie, bowiem własnych niedoskonałości i wysiłek zmierzający do ich usunięcia pozwala spojrzeć współczująco na niedostatki innych. Można też to rozumieć w następujący sposób: podobnie jak nie można uwolnić się od belki, tak też nie można wydawać sądu na temat drzazgi twego brata. Można to rozumieć jako pewną instrukcję w sprawie upomnienia braterskiego.

4)kontekst

Jest to fragment kazania na górze czyli pierwszej mowy Jezusa, których jest pięć mowa ta odnosi się do tłumów i do uczniów w tej mowie Jezus głosi nowe prawo.Po fragmencie omawianym przez nas jest mowa o wytrwałości w modlitwie każdy, kto prosi nas o przysługę powinien otrzymać od nas dobre dary.

5) teksty paralelne

Teksty paralelne do tekstu Mt 7, 1-5 znajdują się u Łk 6, 37-42 oraz fragment o sądzeniu u Mk 4, 24-25. Prawdopodobnie werset o osądzaniu pochodzi z źródła Q z wyjątkiem krótkiego dodatku w wierszu 2a. Wiersz o mierzeniu tą samą miarą pojawia się w tradycji potrójnej, czyli u trzech ewangelistów. Wiersze o drzazdze i belce wydaję się, że także są z źródła Q.

6) konkluzja

Wybrana perykopa odnosi się do osoby ludzkiej do jej wartości. Jezusowe nie sądźcie oznacza, że osoby ludzkiej nie należy identyfikować z jej czynami. Jezus chce nam pokazać, że na każdą osobę ludzką należy patrzyć z miłością. Ale miłość oznacza także jasny osąd tego, co zostało dokonane bez miłości. Należy też potępiać zło nie niszcząc człowieka. Należy patrzyć na drugiego człowieka także przez pryzmat własnych błędów, które czasami są jak ta ewangelijna belka.

kl. Piotr Mazur

MWSD we Wrocławiu