Oczekiwany i odrzucony

Dzisiejsza Ewangelia ukazuje początek publicznej działalności Jezusa. Podczas gdy św. Mateusz i Marek opisują ten początek bardzo sumarycznie, św. Łukasz kładzie akcent na pewne charakterystyczne cechy tej misji: wypełnienie się Pisma św., absolutnie centralny charakter postaci Jezusa oraz fakt, że z Jezusem rozpoczyna się czas mesjański („dzisiaj”). Pojawia się także inny element, związany zawsze z misją Jezusa proroka i nauczyciela - odrzucenie.

1. Przyjście w mocy Ducha

Wizyta Jezusa w Nazarecie, opisana w czwartym rozdziale Ewangelii świętego Łukasza, to trzecia scena z tryptyku Łukaszowego, opisującego działanie Ducha Świętego. Pojawia się On najpierw w momencie chrztu Jezusa i objawia Jego boską naturę. Na pustyni towarzyszy Jezusowi w momencie odrzucania pokus szatana. W mocy tego Ducha wraca również Jezus do Galilei i w synagodze w Nazarecie czyta tekst z księgi proroka Izajasza, który mówi o Duchu Pańskim. Cała działalność początkowa Jezusa jest więc opisana jako czas niezwykłej aktywności Ducha Świętego, która jest oczekiwany w Starym Testamencie właśnie w czasach mesjańskich (por. Iz 42,1; 63,14.19).

2. Objawienie się w Nazarecie

W synagoga w Nazarecie Jezus czyta fragment z proroka Izajasza i podkreśla, że zbawcze dzieło uwalniania i wyzwalania będzie miało uniwersalny charakter. Jezus nie wyjaśnia tego tekstu, ale z całą mocą podkreśla, że to słowo wypełniło się właśnie w Nim. To On jest tym, który został posłany przez Ducha Świętego.

Przepowiadanie Jezusa musiało wywrzeć wielkie wrażenie na słuchaczach, bo święty Łukasz podkreśla, że oczy wszystkich w synagodze były w nim utkwione. Słowo greckie atenidzo wskazuje na niezwykłą uwagę, z jakim tłumy wpatrują się w Jezusa. Wielkie zdziwienie wśród słuchaczy budzi osoba Jezusa i to, co mówi. Św. Łukasz kładzie akcent na słowo „dzisiaj” (jedno z ulubionych wyrażeń Łukaszowych), które podkreśla, że rozpoczęły się już czasy ostateczne.

Tekst proroka Izajasza, który Jezus odnosi do siebie, podkreśla dwie zasadnicze linie działania Bożego. Pierwsza to troska o tych, którzy znajdują się na marginesie życia, często odepchnięci przez wspólnotę. Zbawienie ogłaszane przez Jezusa to nie eliminowanie tych, którzy są słabi, niedoskonali, chorzy czy ubodzy. Poprzez swoje słowo i czyny właśnie takim ludziom Jezus niesie dobrą nowinę o zbawieniu i odzyskuje ich dla Boga. W czasach Jezusa pojawiały się tendencje, aby raczej separować się od świata i unikać tego, co złe i nieczyste. Przykładem takiego postępowania może być chociażby wspólnota w Qumran, która żyła w odosobnieniu, bez kontaktu ze światem, przestrzegając surowych reguł czystości i unikając tego, co i nieczyste. Również w mentalności faryzejskiej można dostrzec taki sposób myślenia. W działaniu Jezusa natomiast dominuje szukanie tego, co zginęło, troska o najsłaszych.

Drugim aspektem niezwykle ważnym jest ogłoszenie roku łaski. Zgodnie z tym, co jest napisane w Księdze Kapłańskiej (25, 8-13) rok łaski (jubileuszowy) to czas odpoczynku dla ziemi, ale także to moment uwalniania niewolników, wyrównywania sytuacji ekonomicznej, powrotu ziemi do poprzednich właścicieli. Ten szczególny okres był celebrowany co 50 lat. W interpretacji Jezusa całe Jego życie i posługiwanie to czas szczególnej łaski, to rok łaski, który rozciąga się na czasy mesjańskie. Nie jest to tylko cykliczne święto, ale rok łaski obejmujący czasowo misję Jezusa oraz misję Kościoła.

3. Odrzucenie

Po ogłoszeniu roku łaski i wskazaniu, że to właśnie w Jezusie realizuje się to wyzwalanie, rodzi się opozycja przeciwko Niemu. Początkowe zdumienie oraz zainteresowanie przeradzają się w niedowierzanie, które dotyczy nie tylko samej osoby Jezusa i Jego pochodzenia, ale także samej misji. Mieszkańcy Nazaretu pragnęli widzieć cuda w swoim mieście, a Jezus uprzedza ich ewentualne prośby o uczynienie znaku podkreślając, że Jego misja rozciąga się nie tylko na Izrael, ale również na narody pogańskie. Jezus pozostaje wierny objawieniu biblijnemu, które zapowiada intencje Boga także na rzecz pogan.

Fakt odrzucenia Jezusa przez swoich może budzić pewne zdziwienie, jednak każdy prorok przeżywał moment odrzucenia. Jezus doświadcza go nie tylko w Nazarecie, ale także podczas całej swojej misji. Św. Łukasz, umieszczając tę scenę na początku działalności Jezusa, chciał podkreślić, że opozycja i sprzeciw wobec Jezusa pojawiają się od samego początku i narastają aż do momentu definitywnego odrzucenia poprzez skazanie na śmierć krzyżową.

4. Aplikacja

Dzisiejsza Ewangelia ukazuje, że błędne oczekiwania, brak szczerego poszukiwaniu rodzą złość i odrzucenie. Długie oczekiwanie może stępić czujność i z tego powodu rola Ducha Świętego, który objawia, pomaga walczyć z pokusami i prowadzi jest kluczowa. Jezus prowadzony przez Ducha Świętego wie dokładnie dokąd zmierza i co ma czynić. Prośmy o otwarcie na Ducha Świętego i pokorę w przyjmowaniu tego, co trudne.