Tekst grecki i polski

Najważniejsze słowa greckie

• ἀσθένεια [astheneia] – „słabość”. Ten rzeczownik pochodzi od przymiotnika ἀσθενής [asthenēs], który z kolei powstał według schematu, który jest już znany od czasu spotkania z przymiotnikiem ἀνόητος [anoētos] („nierozumny”). To właśnie tam po raz pierwszy mieliśmy do czynienia z „alpha privativum”, która neguje znaczenie jakiegoś słowa. Tym razem jest to rzeczownik σθένος [sthenos], oznaczający siłę, przede wszystkim w odniesieniu do ciała ludzkiego. W Nowym Testamencie nie występuje, chociaż raz można znaleźć pokrewny mu czasownik σθενόω [sthenoō] („dodawać siły”, „wzmacniać”) – w 1P 5,10. Nietrudno zatem wywnioskować, że przymiotnik ἀσθενής określa kogoś pozbawionego siły, „bezsilnego”, co bardzo często ma związek z chorobą (tak np. Mt 25,39.43.44; Łk 10,9; Dz 4,9; 5,15.16). Jeszcze wyraźniej jest to widoczne w przypadku rzeczownika ἀσθένεια, który pojawia się bądź w swoim pierwotnym znaczeniu „słabość” (można je odnaleźć na przykład w Rz 6,19; 8,26; 1Kor 2,3; 15,43), bądź w znaczeniu „choroba” (tak w ewangeliach, w Ga 4,13 i 1Tm 5,23).
• μακαρισμός [makarismos] – „ogłoszenie szczęścia”, „błogosławieństwo”. Bardzo podobny w znaczeniu termin spotkaliśmy już wcześniej: εὐλογία [eulogia] – „błogosławieństwo”. Tym razem mamy do czynienia z drugą rodziną wyrazów wyrażających ideę błogosławienia, akcentującą bardziej „szczęście” niż „dobro”. Oprócz znanego już rzeczownika i czasownika μακαρίζω [makarizō] należy do niej przymiotnik μακάριος [makarios]: „błogosławiony”, „szczęśliwy”, który z całej rodziny jest wyrazem najczęściej występującym, ale również najbardziej pierwotnym w Nowym Testamencie. Najsłynniejszym miejscem, gdzie się pojawia jest bez wątpienia „osiem błogosławieństw” (Mt 5,3-12), pojawia się tam – jak sama nazwa wskazuje – dziewięć razy. Chociaż „błogosławiony” w języku polskim jednoznacznie sugeruje kontekst religijny, to jednak przymiotnik grecki, także w Nowym Testamencie, nie zawsze przybiera ten odcień znaczeniowy (zob. Dz 26,2). W odróżnieniu od wcześniejszej rodziny wyrazów (związanej z εὐλογία), μακάριος rzadko odnosi się do Boga (tylko 1Tm 1,11; 6,15). Czasownik μακαρίζω („uważać za szczęśliwego”, „błogosławić”) pojawia się w Nowym Testamencie tylko dwukrotnie (Łk 1,48 i Jk 5,11), zaś tytułowy rzeczownik μακαρισμός trzykrotnie (Rz 4,6.9; Ga 4,15).
• ἐχθρός [ehthros] – „wrogi”. Ten przymiotnik pochodzi od czasownika ἔχθω [ehthō] oznaczającego „nienawidzić”, który nie występuje w Nowym Testamencie. Sam przymiotnik może mieć dwa odcienie znaczeniowe, które nie zawsze jest łatwo odróżnić: bierne („znienawidzony”) albo czynne („nienawidzący”, albo „żywiący nienawiść”). Bardzo często tłumaczenie na język polski dokonuje się przy pomocy przymiotnika „wrogi”, który jednak nie przekazuje tej dwoistości znaczeniowej (ukierunkowując wyłącznie na aspekt czynny) i zrywa etymologiczne powiązanie z nienawiścią. Dość często przymiotnik ten pełni również funkcję rzeczownika i wtedy jest tłumaczony jako „wróg”, najczejściej obejmując jednocześnie obie kategorie znaczeniowe. Sześciokrotnie (Łk 23,12; Rz 8,7; Ga 5,20; Ef 2,15.16; Jk 4,4) w Nowym Testamencie występuje również rzeczownik abstrakcyjny ἔχθρα [ehthra] („wrogość”).

Biblię Biblią wyjaśniać

• 2Tes 3,7-9: „Sami bowiem wiecie, jak należy nas naśladować, bo nie wzbudzaliśmy wśród was niepokoju ani u nikogo nie jedliśmy za darmo chleba, ale pracowaliśmy w trudzie i zmęczeniu, we dnie i w nocy, aby dla nikogo z was nie być ciężarem. Nie żebyśmy nie mieli do tego prawa, lecz po to, aby dać wam samych siebie za przykład do naśladowania”.
• 1Kor 9,19-23: „Tak więc nie zależąc od nikogo, stałem się niewolnikiem wszystkich, aby tym liczniejsi byli ci, których pozyskam. Stałem się jak Żyd – dla Żydów, aby pozyskać Żydów. Dla tych, co podlegają Prawu, byłem jak ten, który jest pod Prawem – choć w rzeczywistości nie byłem pod Prawem – by pozyskać tych, co pozostawali pod Prawem. Dla zwolnionych od Prawa byłem jako nie podlegający Prawu – nie będąc zresztą wolnym od prawa Bożego, lecz podlegając prawu Chrystusowemu – by pozyskać tych, którzy nie są pod Prawem. Dla słabych stałem się jak słaby, by pozyskać słabych. Stałem się wszystkim dla wszystkich, żeby uratować choć niektórych. Wszystko zaś czynię dla Ewangelii, by mieć w niej swój udział”.
• Mt 10,40-42: „Kto was przyjmuje, Mnie przyjmuje; a kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał. Kto przyjmuje proroka jako proroka, nagrodę proroka otrzyma. Kto przyjmuje sprawiedliwego jako sprawiedliwego, nagrodę sprawiedliwego otrzyma. Kto poda kubek świeżej wody do picia jednemu z tych najmniejszych, dlatego że jest uczniem, zaprawdę, powiadam wam, nie utraci swojej nagrody”.

Ojcowie Kościoła

• „Im dłużej biskup zachowuje milczenie, tym bardziej należy go szanować. Każdego bowiem, kogo Gospodarz przysyła jako włodarza swego domu, tak winniśmy przyjąć, jak Tego, który go przysłał. Jest więc rzeczą jasną, że na biskupa musimy patrzeć jak na samego Pana. Zresztą Onesimos wychwala bardzo wasze uporządkowane postępowanie w Bogu, mówiąc, że wszyscy żyjecie w prawdzie i że nie mieszka wśród was żadna herezja. Nie słuchacie bowiem nikogo, kto by wam mówił cokolwiek innego niż tylko prawdę o Jezusie Chrystusie” (św. Ignacy Antiocheński, List do Kościołą w Efezie, VI, 1-2).

Biblia w sztuce