Eldorado

Mit Eldorado rozpalał serca konkwistadorów przez wiele lat. Trudno ustalić, w jaki sposób zrodziła się ta legenda. Być może kontakt z mieszkańcami podbitych ziem Ameryki Południowej, spośród których wielu nosiło złote ozdoby, kazał przypuszczać zdobywcom, że gdzieś istnieją bogate złoża złota. Potem pojawiła się wizja złotego miasta, w którym wszystko było wykonane z tego kruszcu. To miejsce w wyobrażeniach poszukiwaczy było ziemskim rajem, odpowiednikiem Edenu, w którym ludzie żyli w szczęściu i dostatku. Imieniem El Dorado nazywano też władcę jednego z plemion, który podczas ceremonii był namaszczany olejem i posypywany złotym pyłem, stając się „człowiekiem ze złota”. Pragnienie odkrycia tego miasta i szybkiego wzbogacenia się było tak mocne, że przez wiele lat były organizowane wyprawy, opłacane przez bogatych bankierów i władców z Europy, które badały najdalsze i najdziksze zakątki Ameryki.

Czytając Biblię odkrywamy, że również Jerozolima bywa opisywana jako miasto, którego mury i ulice są ze złota. Motyw ten pojawia się w Apokalipsie. Nowe Jeruzalem, zstępujące z nieba, będzie wykonane z najszlachetniejszych kamieni i metali (21,9-21). Podobny obraz pojawia się w Księdze Tobiasza. W swojej modlitwie Tobiasz płacze nad zniszczoną Jerozolimą. Wierzy, że miasto zostanie odbudowane ze złota. W modlitwie znajdujemy te słowa: „Wieże Jeruzalem będą odbudowane ze złota, jej przedmurza-ze złota czystego” (13,17).

Wizja złotej Jerozolimy to nie tylko idealizacja, która ma ukazać przyszłą doskonałość i niezwykłą wagę tego miasta, będącego mieszkaniem Boga. Motyw złotych murów nie zrodził się tylko dlatego, że złoto jest cennym materiałem. Mury i wieże miasta były zbudowane z jasnego kamienia, który w określonych porach dnia, przy odpowiednim oświetleniu słonecznym, dawał złote refleksy i nadawał miastu taką właśnie „złotą aurę” (takie zjawiska, przy sprzyjającej pogodzie, można dziś zaobserwować w Hiszpanii i we Włoszech). Owo wspomnienie, potem wyidealizowane, mogło przyczynić się do takiego właśnie przedstawiania Nowej Jerozolimy.