Złoto, mirra i kadzidło
Proszę o podanie symboliki złota, mirry i kadzidła - tych drobiazgów, które dźwigali Trzej Królowie idąc za Gwiazdą Betlejemską. I zapytam dalej, dlaczego nie nieśli srebra, jeśli wtedy był to kruszec cenniejszy od złota?
W odpowiedzi na pierwsze pytanie, trzeba przypomnieć ważną kwestię wstępną, o której pisaliśmy już kilkukrotnie we wcześniejszych pytaniach: sceny z „Ewangelii dzieciństwa” (Mt 1 – 2; Łk 1 – 2) są budowane w oparciu o rozliczne teksty Starego Testamentu, by wskazać jego spełnienie w osobie Jezusa Chrystusa. Także w przypadku sceny pokłonu mędrców (królów/magów) mamy do czynienia z taką sytuacją.
Pierwszy ewangelista odwołuje się tutaj do tekstów proroka Izajasza oraz Psalmu, w których mówi się o wędrówce wszystkich narodów i królów z darami, będącymi bogactwami narodów. Psalm 72 mówi o podróży królów trzech krajów: Tarszisz, Szeby i Saby (ww. 10-11), dalsza część utworu doprecyzowuje, że daninę, jaką otrzyma król, stanowi złoto z Saby (w.15). W tym też kontekście mówi się o oddaniu czci przez królów pogańskich (ww. 9.11). Prorok Izajasz mówi o pielgrzymowaniu narodów wraz ze złotem i wonnościami.
Rzeczywiście, w wielu krajach starożytnego Bliskiego Wschodu srebro było uważane za droższe od złota (zob. Hi 28,1). Wiązało się to przede wszystkim z faktem, że srebro łatwiej było oczyścić, ponieważ jego temperatura topnienia jest (961. st. C) niższa niż złota (ok. 1100 st. C). Z czasem jednak, dzięki odkrywaniu technologii pozwalających na uzyskanie wyższych temperatur w piecach, zaczęto z powodzeniem oczyszczać złoto na wielką skalę.
Kadzidło jest żywicą drzew, którą na większą skalę w starożytności produkowano w Arabii, Indiach i Somalii. Mirra również jest żywicznym produktem drzew, otrzymywanym w Arabii i Etiopii. Obydwa były stosowane w kulcie, w praktykach magicznych oraz celach kosmetycznych. Obok złota stanowiły grupę najdroższych materiałów starożytności.
Odwołując się do Starego Testamentu trzeba stwierdzić, że dary te oznaczają przede wszystkim, że nowo narodzony Jezus jest Panem całego świata i wszystkie narody składają mu należny hołd. Jedynym wyjątkiem na tej kanwie jest Izrael, który nie dołącza się do czci i próbuje króla zabić.
W czasach Ojców Kościoła i przez późniejsze wieki w odniesieniu do darów złożonych przez mędrców (królów/magów) używano interpretacji symbolicznej. Ireneusz z Lyonu oraz Orygenes widzieli w mirrze wskazanie na śmierć Chrystusa (Mk 15,23; J 19,39), złoto przynależało mu jako królowi, a kadzidło jako Bogu. Maksym z Turynu twierdził, że kadzidło jest wskazaniem na kapłańską godność Chrystusa.
Od czasów średniowiecza dary zaczęto interpretować parenetycznie, czyli w odniesieniu do postępowania ludzkiego. Złoto, mirra i kadzidło zaczęto zatem traktować jako symbole wiary rozumnej, prawego umysłu oraz dobrych uczynków, inni mówili o dobrych uczynkach, modlitwie i umartwieniu (Euthymius Zigabenus), roztropności, modlitwie i umartwieniu (Grzegorz Wielki), wierze, nadziei i miłości (Luter) lub miłosierdziu, modlitwie i czystości (Grotius).
Na koniec warto wspomnieć, może w ramach ciekawostki, jedną opinię uczonego, który twierdził, że złoto zostało ofiarowane Świętej Rodzinie ze względu na jej ubóstwo, kadzidło z powodu miejsca, gdzie mieszkali (stajenka), w celu zabicia niemiłych zapachów, a mirra dla zachowania Dziecięcia w zdrowiu.
Jesteś na facebooku? My też! :)
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
